NGÀY ẤY VÀ BÂY GIỜ

                        4. Cầu móng (Mống)

                         Cầu Móng (Mống) là một trong những cây cầu xưa nhất của Sài Gòn. Nó được công ty Eiffel xây dựng theo đơn đặt hàng của hãng Messageries Maritimes của Pháp vào năm 1893 - 1894 có tư liệu ghi là 1891. Chiều dài cầu là 128m, rộng 5,2 mét, lề bộ hành rộng 0,5 mét, xây bằng thép kiên cố (tư liệu của Tim Doling ghi 371m). Cầu làm theo kiểu vòng mống cho nên dân gian gọi là cầu Mống. Có giả thiết chi rằng cầu là cầu Móng vì cầu xây trên trụ móng.

                           Trong số những cây cầu cũ xưa còn sót lại ở Sài Gòn, có lẽ Cầu Mống là cây cầu mang hình bóng của một thứ thời gian lắng đọng nhất trong tâm tưởng của rất nhiều người yêu quý thành phố có những cây cầu in vóc dáng của năm tháng đã qua đi trên một dòng sông. Cầu Mống là loại cầu sắt thiết kế kiểu Pháp và do Pháp xây dựng nên in đậm nét “văn hóa cầu” phương Tây, thành cầu uốn cong, có những khoảng trống, sơn đen bắc qua kinh Tàu Hũ nối quận 1 và quận 4 (đất Khánh Hội xưa). Chân cầu phía quận 1 nằm chếch công viên Diên Hồng đối diện đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa (Công Lý cũ ). Sở dĩ gọi là công viên Diên Hồng vì phía sau đó là Hội trường Diên Hồng mà báo chí trước năm 1975 còn gọi là “Viện Bô Lão” vì đây là trụ sở Thượng Nghị Viện của chế độ cũ. Chân cầu phía quận 4 nằm trên đường Bến Vân Đồn thuộc địa phận phường 12, quận 4.

                             Trong giai đoạn thi công Đại lộ Đông - Tây và Đường hầm sông Sài Gòn, cầu Mống được tháo dỡ hoàn toàn, sau khi công trình này hoàn tất thì cầu Mống đã được lắp ghép lại theo nguyên bản và gia cố thêm phần trụ móng kèm trang bị chiếu sáng mỹ thuật.

                              Trước đó có một cây cầu gần như anh em song sinh là cầu Malabars. Cầu Malabars thẳng phía trước đường Mạc Cửu, đường dốc lên cầu nằm dọc Bến Mỹ Tho (Quai de Mytho / Bến Lê Quang Liêm / sau 1975 là bến Trần Văn Kiểu, và sau này là đại lộ Đông Tây hay đại lộ Võ Văn Kiệt). Đầu cầu bên kia nối vào đường Cần Giuộc. Cầu Malabars nằm cách cầu Chà Và sau này khoảng 50m.

                                                                   Cầu Malabars

                                   Cầu Móng (Mống) trước năm 1975 về trước không được sử dụng để lưu thông xe cộ vì đã có cầu Trình Minh Thế thay vào đi từ quận 1 qua quận 4. Cầu chỉ còn dành cho bộ hành mà thôi. Sau 1975 cầu này cũng là địa điểm hành nghề của bọn hút chích ma túy. 

                                                  Hình so sánh của Tim Doling

               Vài hàng về lịch sử Compagnie des messageries maritimes (MM) 

                      Công ty des messageries maritimes (MM) là một công ty tồn tại độc lập từ năm 1851 đến năm 1977 và sáp nhập với  Công ty Générale Transatlantique (CGT) để tạo thành  Công ty Générale Maritime (CGM). 

                       Năm 1851 Albert Rostand, đề xuất để Ernest Simons, Giám đốc Messageries nationales kết hợp với nhau. Ông muốn tạo ra một công ty vận chuyển chuyển phát nhanh. Công ty này được thành lập dưới tên Compagnie des messageries maritimes. Cuối cùng, vào năm 1871, với những thay đổi của chế độ chính trị ở Pháp, công ty  trở thành Compagnie des messageries maritimes.

.

                              Affiche quảng cáo của công ty messageries maritimes