LÊ QUÝ ĐÔN KHUNG TRỜI KỶ NIỆM

Biểu tượng của Sài Gòn xưa

Cầu quay

Posted on 18/12/2015 by timdolinghcmc@gmail.com

Cầu quay đầu thế kỳ 20

Bài này trước đó đã được đăng trên Saigoneer http://saigoneer.com

Nhiều người đã quen thuộc với cầu des Messageries Maritimes (Cầu Mống) của hảng Eiffel, nhưng ít nhớ láng giềng của nó là cầu quay.được xây dựng bởi thiết kế Levallois-Perret của hảng Eiffel trong 1902-1903 và nằm ở cửa ra vào của rạch Bến Nghé gần 60 năm.

Trong thời kỳ đầu thuộc địa. sự cần thiết để tiếp cận rạch Bến Nghé bằng sà lan vận chuyển hàng hóa của tất cả các kích cỡ ngăn cản việc xây dựng mặt bằng cho một cây cầu.

Thay vào đó, các nhà chức trách xây dựng một cây cầu cong lớn, cầu des Messageries Maritimes của hảng Eiffel, để kết nối cảng với thành phố. Mặc dù đánh giá cao về thiết kế thanh lịch của nó, cây cầu của Eiffel đã không thích bởi các tài xế người "malabar", đã phàn nàn rằng các đường dốc quá dốc và nguy hiểm cho ngựa của họ.

Cây cầu của Eiffel đã không thích bởi các tài xế người "malabar", đã phàn nàn rằng các đường dốc quá dốc và nguy hiểm cho ngựa của họ.

Năm 1895, kế hoạch chi xây một cây cầu xoay phẳng gần cửa rạch. Tuy nhiên, trong những năm sau các kế hoạch này đã bị bỏ dỡ bởi sự phản đối kịch liệt từ các chủ tàu buôn Chợ Lớn, người lo sợ rằng cây cầu mới sẽ chặn đường vận chuyển.

Một góc nhìn khác từ cầu quay đầu thế kỷ 20

Tại thời điểm này, các nhà điều hành tuyến đường sắt Sài Gòn-Mỹ Tho Société générale des tramways à vapeur de Cochinchine cung cấp một phần quỹ cho việc xây dựng cây cầu, trong sự trao đổi cho phép đặt trên đó một đường sắt để thực hiện các chuyến tàu hàng qua con lạch đến cảng.

Trong tập thứ hai của Situation de l’Indo-Chine de 1902 à 1907 (1908), Jean Baptiste Paul Beau mô tả những sự kiện sau đó:

“Cầu quay trên arroyo-Chinois ở Sài Gòn đã được đưa vào chương trình làm việc đề ra bởi nghị định ngày 12 tháng 11 năm 1900 để cải thiện thương cảng Sài Gòn. Nó được xây dựng bởi Société de constructions de Levallois-Perret, theo các điều khoản của hợp đồng đã được phê duyệt vào ngày 06 Tháng Bảy 1901. Được xây dựng cao hơn mặt đường, cầu kết nối thành phố với cảng. Cầu đảm bảo cho tuyến đường sắt, vận tải và người đi bộ, đồng thời đảm bảo giao thông trên arroyo-Chinois bằng một nhịp quay chiều dài 49.20m, được hỗ trợ bởi và xoay vòng theo chiều ngang trên một trụ cột trung tâm. Mỗi phần của hai phần cố định dài 19.194m chiều dài.

Cây cầu rộng 7.10m kết hợp là một đường 5.10m hai bên là hai làn đường cho người đi bộ 1m.

Công trình bắt đầu vào tháng Giêng năm 1902 và được hoàn thành vào tháng 7 năm 1903.

Chi tiêu lên tới 382,755.12 francs cho công việc của công ty và 11,166.12 francs cho các công trình liên quan. Chúng bao gồm, đáng chú ý là, việc phá dỡ một phần của kho quan thuế và xây dựng lại ở phần khác của bến cảng, cũng như sự phát triển của các con đường tiếp cận với cây cầu. "

Cảng Belgique bên cầu quay thập niên 1920

Ngay từ đầu, các cây cầu mới - được người Việt biết đến tên là cầu Bắc Bình Vương – gặp nhiều sự chỉ trích. Mặc dù việc mở các kênh Dérivation trong năm 1905, nhiều tàu buôn vẫn sử dụng lối vào ban đầu của arroyo Chinois. Họ thấy chân cầu quay rất nguy hiểm để điều hướng và con kênh ở hai bên của nó quá hẹp để cho số lượng lớn các tàu ra vào lạch.

Tuy nhiên, hầu hết các khiếu nại về các cây cầu mới tập trung vào trục quay của cầu. George Dürrwell nhận xét trong cuốn Ma chère Cochinchine, trente années d’impressions et de souvenirs, février 1881-1910:

" Cầu quay rất tệ. Thậm chí một số người còn cho là nó không làm được gì cả nhưng đó là những người khó tính và có khuynh hướng không tin tưởng. Tôi có thể nói, thực sự, tôi thấy nó mở ít nhất một lần tại thời điểm thuận lợi để cho công chúng tự do qua lại. Nhưng, như người ta vẫn nói, "Một con én không làm nên một mùa xuân". Số phận thảm thương của cây cầu đã được sắp đặt từ khi mới ra đời, một sự thực hiển nhiên và những dòng kênh đen như mực đổ ra những con sóng nước bẩn khuấy động ném vào con sông lớn."

Tấm hình tô màu cho thấy cầu quay nhìn từ cầu Messageries maritimes thập niên 1920

Mười hai năm sau, cầu quay vẫn là câu chuyện của Sài Gòn. Sau đây là một bài xã luận được lấy từ báo L'Eveil économique de l'Indochine ngày 14 tháng 1 năm 1923:

"Theo quy định thì cầu quay phải được mở từ hai giờ trước khi cho đến hai giờ sau khi sự xuất hiện của tàu chuyển phát nhanh. Tại sao ngày hôm qua, bất chấp sự xuất hiện của chiếc Cordillère lúc 1 giờ chiều, cầu vẫn cứ đóng cho đến 3 giờ chiều?

Ai có biết về cây cầu quay nổi tiếng này? Ai muốn qua cầu bằng xe, nó sẽ mở cho tàu qua và khi tàu xuất hiện, nó lại mở cho xe qua.

Bài xã luận trên cho thấy cần phải bỏ cả cầu des Messageries Maritimes và Cầu quay và thay thế chúng bằng "việc xây dựng một cây cầu vận chuyển vững chắc để cho xe tải nặng và xe điện."

Tấm hình tô màu khác cho thấy cầu quay nhìn từ cầu Messageries maritimes chụp sau khi cầu đã chuyển đởi thành cầu cố định vào năm 1930

Đến thời điểm này, những con kênh Dérivation đã được sử dụng từ lâu để dẫn vào thủy lộ chính của Chợ Lớn. Năm 1930 nhà chức trách chi 4.100 Piastres để chuyển cầu quay thành cầu cố định. Sau đó chỉ có các tàu nhỏ mới có thể băng qua dưới lườn của nó.

Một trong những bức ảnh nổi tiếng nhất của cầu quay bây giờ đã cố định chụp vào tháng Bảy năm 1941 khi quân Nhật đổ bộ lên cảng và vượt qua nó trên xe đạp để tiến vào Sài Gòn.

Sự trở lại của người Pháp sau Thế chiến II, một làn đường sắt riêng biệt mới được thêm vào mặt đông của cây cầu để cho giao thông đường sắt và các phương tiện xe cộ sử dụng làn đường trung tâm.

Cầu quay cũ tồn tại cho đến năm 1961, nó đã bị phá bỏ và thay thế bằng bê tông cốt thép gọi là Cầu Khánh Hội. Vào năm 2009 nó bị phá hủy để nhường chỗ cho các cấu trúc hiện tại.