LÊ QUÝ ĐÔN KHUNG TRỜI KỶ NIỆM

Đường phố, quảng trường nổi tiếng của Sài Gòn:

Đường Pasteur

Posted on 27/08/2015 bởi timdolinghcmc@gmail.com

Đường Pellerin itrong giai đoạn 1910-1920

Bài viết này trước đây đã được xuất bản trong Saigoneer.

Được biết đến nhiều nhất vào thời thuộc địa đường Pellerin, Pasteur phát triển từ đường thủy nội thành thành một trong những đường phố hấp dẫn nhất của thành phố.

Đường Pasteur bắt đầu cuộc sống như là một phần của mạng lưới đường thủy nội thành cũ của Sài Gòn.

Đường Pasteur khởi đầu là một phần của mạng lưới đường thủy nội thành cũ của Sài Gòn.

Đầu dưới của đường ban đầu là một con kênh chạy từ phía bắc con kênh Chinois (rạch Bến Nghé) đến ngã tư Lê Lợi-Pasteur hiện nay, nơi mà nó được kết nối với ngả ba kênh phía đầu đông đến nhà máy đóng tàu. Nó cũng đã gặp gỡ với kênh Cầu Sấu ở phần cưối của đường Hàm Nghi. Xem The lost inner-city waterways of Saigon and Cholon, Part 1 – Saigon.

Sau sự xuất hiện của người Pháp, các đường dọc kênh ban đầu ký hiệu là đường số 24. Tuy nhiên, do vào năm 1863 các đường bờ phía tây của kênh được đặt tên là Ollivier (Ollivier de Puymanel, 1768-1799, một sĩ quan hải quân đã đến Sài Gòn với Pigneau de Béhaine để giúp hiện đại hóa quân đội của Nguyễn Phúc Ánh), trong khi một trên bờ phía đông của nó được đặt tên là đường Pellerin (Đức Cha François-Marie-Henri-Agathon Pellerin, 1812-1862, lần đầu tiên Đại Diện Tông Tòa Nam Kỳ).

Đầu thập niên 1870 cuối đường là một đại lộ rợp bóng cây tên là Ollivier

Năm 1868, đường Pellerin đã được mở rộng về phía bắc băng qua thành phố đến đường chợTân Định (nay là đường Trần Quốc Toản (Nguyễn Đình Chiểu), vẫn còn trong chu vi phía bắc của nó ngày nay). Trong những năm sau đó, hàng dài các cửa hàng buôn bán được xây dựng giữa Hàm Nghi và Lê Lợi nút giao thông hiện nay, để chứa số lượng lớn người định cư Quảng Đông di chuyển vào khu vực.

Năm 1870, kênh đã được lấp lại và thay thế bằng một con đường mang tên đại lộ Ollivier rợp bóng cây, chạy từ cảng Belgique (Chương Dương, Võ Văn Kiệt) về rạch Bến Nghé xa về phía bắc đại lộ Bonnard (Lê Lợi). Đại lộ Ollivier tồn tại cho đến khoảng năm 1875, khi nó được thu hẹp và trở thành đầu dưới của rue Pellerin.

Cầu Messageries Maritimes (cầu Móng)

Trong năm 1882, đầu dưới của đường Pellerin đã được kết nối với Khánh Hội (quận 4) và khu vực cảng quốc tế Messageries Maritimes bởi "một cây cầu tuyệt đẹp trên kênh Chinois" (Notices coloniales, 1885) - ngày nay là một cầu dành cho người đi bộ, cầu Maison Eiffel des Messageries Maritimes hoặc Cầu Mống (Rainbow Bridge) hiện là một trong các di tích lịch sử quan trọng nhất của Thành phố Hồ Chí Minh. Xem The “Rainbow Bridge” – a true Eiffel classic.

Sự xuất hiện của người Tamil đầu tiên từ các khu định cư Ấn Độ Pháp của thành phố Pondicherry (Puducherry), Karikal và Yanaon trong những năm 1880 tiếp theo sau là việc xây dựng đền thờ Sri Thendayutthapani Hindu trên đường giao nhau của đường Pellerin và đường Ohier. Xem Saigon’s famous streets and squares: Tôn Thất Thiệp street. Vào đầu những năm 1900, cộng đồng người Ấn này đã tràn vào đường Pellerin, nơi mà một số cửa hàng người Tamil và tiệm cho vay tiền cho vay đã được thành lập.

Tượng bằng đồng của một chính khách Pháp Léon Gambetta được lắp đặt ở giao lộ với đại lộ Norodom

Năm 1889, một quảng trường lớn đã được tạo ra ở ngã ba của đường Pellerin và đại lộ Norodom (Thống Nhất, Lê Duẩn). Tại trung tâm của nó, từ tiền quyên góp công cộng, một bức tượng bằng đồng của một chính khách Pháp Léon Gambetta (1838-1882) được lắp đặt. Bức tượng ở đó cho đến năm 1914, sau lễ khánh thành chợ trung tâm mới (chợ Bến Thành), nó đã được chuyển đến khu vườn công cộng mới thay thế khu chợ cũ trên đại lộ Charner (Nguyễn Huệ), Đến năm 1900, đoạn đầu của đường Pellerin đã trở thành một khu dân cư đầy quyến rũ, với nhiều biệt thự lớn ở hai bên. Trong những năm 1960, một trong những biệt thự lớn nơi đây- 161 Pasteur - nổi tiếng đã trở thành nhà riêng của Nguyễn Văn Thiệu, Tổng thống của Việt Nam Cộng hòa 1967-1975.

161 Pasteur - nguyên nhà riêng của Nguyễn Văn Thiệu, Tổng thống của Việt Nam Cộng hòa 1967-1975

Một công viên nhỏ được gọi là công viên Vạn Xuân đã được tạo ra trong những năm 1920 ở phía tây của đường Pellerin, tại giao lộ của đường Testard (Trần Quý Cáp, Võ Văn Tần) và đường Richaud (Phan Đình Phùng, Nguyễn Đình Chiểu). Công viên Vạn Xuân tồn tại cho đến sau năm 1975, khi một trung tâm thể thao lớn được xây dựng trên khu đất này.

Viện Pasteur đầu tiên được thành lập bên ngoài thành phố vào năm 1891 trong khuôn viên của Bệnh viện Quân y Sài Gòn, nhưng vào năm 1905 nó đã được đưa ra mặt tiền số 167 đường Pellerin; các tòa nhà hiện nay được xây dựng lại năm 1918. Trong quá trình lịch sử lâu dài của nó, Viện Pasteur Sài Gòn đã tiến hành nghiên cứu tiên phong trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả việc nghiên cứu ký sinh trùng, các bệnh truyền nhiểm do muỗi, chí gây ra và bệnh phong.

Viện Pasteur Sài Gòn thập niên 1940

Trong thời kỳ cuối cùng của thuộc địa, đường Thái Văn Lung hiện nay đã được biết đến như đường Pasteur. Tuy nhiên, vào năm 1955, nó được đổi tên thành Đồn Đất và tên đường Pasteur đã được chuyển qua cho đường Pellerin, để vinh danh cho viện nghiên cứu khoa học nằm ở cuối đường. Sau khi thống nhất đất nước vào năm 1975, đường Pasteur, được đặt tên lại là Nguyễn Thị Minh Khai, nhưng đến năm 1991 cái tên đó đã chuyển nơi khác và tên cũ đường Pasteur đã được phục hồi.